"Zrozumieć jąkanie. Poradnik dla rodziców, nauczycieli i terapeutów" 

Autor: Elaine Kelman, Alison Whyte
Przedmowa: Michael Palin

Dzieci mają głos!

Zrozumieć jąkanie... to unikatowa książka, w której:
• ekspertami są pacjenci – dzieci młodsze i starsze – oraz ich rodzice; ich wypowiedzi stanowią bazę i punkt wyjścia do narracji specjalistów, którzy prowadzą terapię;
• złamane zostaje tabu milczenia: warto o jąkaniu rozmawiać, słuchać, wyjaśniać i pytać, po to, by lepiej zrozumieć, pomóc i wspierać;
• rodzice i nauczyciele znajdą szereg wskazówek i sugestii, jak się odnaleźć w rzeczywistości z jąkaniem, często przerażającej i obezwładniającej swoją nieprzewidywalnością i tajemniczością;
• odważni terapeuci, chcący odpowiedzialnie prowadzić terapię dziecka z jąkaniem, dostają informacje z pierwszej ręki, by coraz więcej historii miało dobre zakończenie...

Terapia oparta na partnerstwie

Słuchanie i zrozumienie to dwa słowa stanowiące klucz do podejścia terapeutycznego stosowanego z powodzeniem od 1993 roku w Centrum dla Jąkających się Dzieci Michaela Palina w Londynie. Autorki związane bezpośrednio z tą instytucją (Elaine Kelman pracuje tam jako terapeuta od początku jej istnienia; Alison Whyte jest dziennikarką i mamą chłopca z jąkaniem, który od wielu lat korzysta ze wsparcia specjalistów Centrum) oddają w nasze ręce praktyczny przewodnik po meandrach jąkania, podkreślający przede wszystkim podmiotowość osób objętych terapią i relację terapeutyczną opartą na szacunku.

Oto mamy książkę niezwykłą w swej prostocie, w której przewodnikami są pacjenci – dzieci młodsze i starsze – oraz ich rodzice. Ich słowa, opinie, emocje i uczucia ujęte w wypowiedziach stanowią bazę i punkt wyjścia do narracji specjalistów, którzy prowadzą ich terapię. Tutaj to dzieci mają głos! One są prawdziwymi ekspertami od swego zaburzenia; one wiedzą najlepiej, co sprawia, że jest gorzej, lepiej, co pomaga, a co nie.

Zrozumieć jąkanie... to również książka o tym, że warto łamać tabu – rozmawiać, słuchać, wyjaśniać, pytać, po to, by zrozumieć, pomóc i wspierać. Mamy tu szereg wskazówek i sugestii dla rodziców i nauczycieli, jak się odnaleźć w rzeczywistości z jąkaniem, która często przeraża i obezwładnia swoją nieprzewidywalnością i tajemniczością. To także obowiązkowa pozycja dla odważnych terapeutów, którzy chcą odpowiedzialnie prowadzić terapię dziecka z jąkaniem, by coraz więcej historii miało dobre zakończenie albo by chociaż dziecko posiadało narzędzia, by mur jąkania co dzień rozbijać, czy też mieć siłę, by rozkruszać wciąż i od nowa kraty w swoich ustach.

W terapii jąkania nie ma jednego lekarstwa dla wszystkich. Nie istnieje czarodziejska różdżka, tabletka czy eliksir, za pomocą których sprawimy, że niepłynność zniknie. Każde dziecko należy wysłuchać indywidualnie (...) Terapia może okazać się procesem długotrwałym, którego nie wolno przyspieszać. Polega ona raczej na ujmowaniu presji niż na jej dodawaniu. Istotne, że to działa. (...)
Jednym z powodów mojej bezsilności wobec jąkania ojca był fakt, iż nigdy o tym nie rozmawialiśmy. Traktowaliśmy jego jąkanie jak nieuleczalną chorobę. Wydawało się, że zwracanie mu na to uwagi tylko zaostrzyłoby jego ból. W naszym domu brakowało słuchania, co przekładało się na brak zrozumienia. Na szczęście dzisiaj jest inaczej.

Z Przedmowy Michaela Palina

…kto jest najlepszym ekspertem od jąkania? Logopeda, który pracuje od lat z dziećmi, które się jąkają? Rodzic, który wychowuje swoją jąkającą się pociechę od urodzenia? A może samo dziecko?
Jedynym ekspertem jest właśnie dziecko. Tylko ono może powiedzieć, jak się czuje, gdy wie, co chce wyrazić, ale z powodu bloku nie jest w stanie wydobyć z siebie słów. Tylko ono potrafi opisać presję, jaką czuje, gdy ktoś zadaje mu pytanie, a ono dostrzega na sobie spojrzenia wszystkich obecnych osób, a gdy otwiera usta, słychać tylko głuchą ciszę. Tylko ono wie, jak frustrująca może być sytuacja, gdy ma się świetną historię do opowiedzenia, ale nie jest się w stanie tego zrobić. Podczas gdy my koncentrujemy się jedynie na tym, co chcemy powiedzieć, dziecko, które się jąka, odczuje wycieńczenie już z powodu tego, że musi myśleć nad każdym aspektem swej wypowiedzi – nieustannie i każdego dnia.

Ze Wstępu

(...) w polskich realiach partnerskie podejście do jąkającego się dziecka wciąż może wywoływać zaskoczenie. Książka Kelman i Whyte może pomóc w lepszym zrozumieniu, jak ważne, właśnie w przypadku jąkania, jest to, by ci, których dotyka ono najbardziej, otrzymali prawo głosu – by byli wysłuchani i czuli się w pełni akceptowani. (...) Jąkanie wymaga wczucia się w to, czego doświadcza druga osoba, wymaga empatii i gotowości uczenia się od drugiego człowieka, nawet tego o wiele młodszego. (...)
Taka właśnie książka jest nam w Polsce niezwykle potrzebna. By polskie jąkające się dzieciaki, mądrze wspierane przez ważne w ich życiu osoby, mogły wyrastać na spełnionych, pewnych siebie dorosłych. Dorosłych, którzy z optymizmem stawiają czoła wyzwaniom, komunikując się przy tym z radością – bez względu na to, czy się jąkają, czy nie!

Z Przedmowy do wydania polskiego dr hab. Katarzyny Węsierskiej

Patronat nad polskim wydaniem: The Michael Palin Centre, Londyn
Patronat: Centrum Logopedyczne w Katowicach, Forum Logopedy

Recenzja Anny Szerszeńskiej - logopedy i neurologopedy, terapeuty jąkania

W zasadzie już sam tytuł poradnika „Zrozumieć jąkanie. Poradnik dla rodziców, nauczycieli i terapeutów” autorstwa Elaine Kelman - wybitnej terapeutki jąkania i Alison Whyte - dziennikarki, a zarazem matki jąkającego się chłopca, pokazuje istotę współczesnego spojrzenia na jąkanie. Z jednej strony jest to założenie, że im więcej wiemy o jąkaniu, tym bardziej potrafimy pomóc, z drugiej zaś przekonanie o sile partnerskiej współpracy rodziców, nauczycieli i terapeutów.

Autorki nie opierają się wyłącznie na dostępnej wiedzy dotyczącej jąkania - oddają głos samym zainteresowanym: dzieciom i ich rodzicom, co nadaje formie poradnika kontekst bardzo osobisty. Proszą więc o wsłuchanie się w słowa dzieci, czyli tych osób, które najlepiej znają jąkanie i potrafią w jasny sposób wyrazić to, co im najbardziej pomaga w radzeniu sobie z nim skutecznie. Przywołują też osobiste doświadczenia rodziców, które pomagają czytelnikom pozbyć się poczucia winy i osamotnienia. Czytelnik znajdzie więc w poradniku praktyczne wskazówki, które zostały już z sukcesem sprawdzone przez rodziców, opiekunów i nauczycieli. A wszystko po to, by pomóc dziecku w budowaniu poczucia wartości oraz radzeniu sobie w codziennych i niecodziennych sytuacjach komunikacyjnych.

Recenzja Anny Bekus - logopedy prowadzącej na Facebooku profil GADUterapia:

Zeszyty przeznaczone są dla dzieciaków w wieku od 3 do 6 lat i zawierają mnóstwo fajnych zadań utrwalających prawidłową mowę, a jednocześnie ćwiczą także uwagę i pamięć słuchową, motorykę małą, rozwijają procesy myślenia, wyobraźnię i wiele wiele więcej. Obrazki w zeszytach są przejrzyste i jednoznaczne, część z nich jest kolorowa, a część czarno-biała - do samodzielnego pokolorowania przez dziecko. Cały materiał jest zróżnicowany pod względem tematycznym, jak i trudnościowym. Cena również jest bardzo zachęcająca. Polecam gorąco!

Z recenzji dr Anny Walencik-Topiłko 

Jest to cenne opracowanie tematyki jąkania u dzieci, które powstało na bazie współpracy logopedki – terapeutki płynności mowy i matki dziecka jąkającego się. Taki właśnie tandem autorski gwarantuje bardzo praktyczne ujęcie zagadnień związanych z faktami i mitami o jąkaniu oraz o przebiegu diagnozy i wybranych terapii jąkania. Książka ma formę przewodnika – i to bardzo przystępnie napisanego. Treść świetnie może być zrozumiana zarówno przez starsze dzieci jąkające się, ich rodziców, nauczycieli, opiekunów. Jest to również interesująca literatura dla logopedów. Pokazująca wagę współpracy z dziećmi oraz rodzicami w procesie terapeutycznym. Zastosowane w tekście krótkie cytowania wypowiedzi poszczególnych dzieci, a następnie specjalistyczne opisy odpowiedzi stanowią bardzo dobrą ściągę dla logopedów, którzy nabywają doświadczenia w pracy terapeutycznej z dzieckiem z niepłynnością mowy. Polecam jako literaturę obowiązkową.

dr n. hum. Anna Walencik-Topiłko
lingwista, logopeda
(spec. w zakresie neurologopedii, logorytmiki, emisji głosu)